Rozszerzone sprawdzenie przeszłości

Z dniem 1 stycznia 2022 r. weszły w życie nowe wymagania Unii Europejskiej dotyczące ochrony lotnictwa dotyczące rozszerzonego sprawdzania przeszłości. Zmiany te wynikają z aktualizacji rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/1998 z dnia 5 listopada 2015 r. ustanawiające szczegółowe środki w celu wprowadzenia w życie wspólnych podstawowych norm ochrony lotnictwa cywilnego. Równocześnie wprowadzono zmiany w prawodawstwie krajowym – ustawie Prawo lotnicze. Chociaż przepisy obowiązują już od pewnego czasu, należy podkreślić, iż sprawdzenia przeszłości zakończone wynikiem pozytywnym przed dniem 31 grudnia 2021 r. pozostaną ważne do dnia wygaśnięcia ich ważności albo najpóźniej do dnia 30 czerwca 2024 r., w zależności od tego, która z tych dat będzie wcześniejsza.

Kogo dotyczy rozszerzone sprawdzenie przeszłości

Zgodnie z Art. 189c. ust. 2. ustawy Prawo lotnicze, rozszerzone sprawdzenie przeszłości przeprowadza się wobec:

• osób prowadzących kontrolę bezpieczeństwa, kontrolę dostępu lub stosujących inne środki kontroli w zakresie ochrony w strefie zastrzeżonej lotniska oraz osób mających dostęp bez eskorty do strefy zastrzeżonej lotniska;
• osób prowadzących kontrolę bezpieczeństwa, kontrolę dostępu lub stosujących inne środki kontroli w zakresie ochrony na rzeczzarejestrowanego agenta lub zarejestrowanego dostawcy zaopatrzenia pokładowego;
• posiadaczy karty identyfikacyjnej członka załogi i posiadaczy CMC;
• osób bezpośrednio nadzorujących osoby stosujące środki kontroli w zakresie ochrony, o których mowa w pkt 1 i 2;
• kierowników do spraw ochrony:

1. portu lotniczego,
2. polskiego przewoźnika lotniczego,
3. zarejestrowanego agenta, zarejestrowanego dostawcy zaopatrzenia pokładowego, znanego nadawcy,
4. Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej,
5. lotniska innego niż port lotniczy;

• instruktorów szkolenia w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego;
• krajowych i wewnętrznych audytorów kontroli jakości w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego oraz posiadaczy certyfikatu inspektora lotnictwa cywilnego wydanego przez Prezesa Urzędu;
• osób pełniących funkcję unijnego podmiotu zatwierdzającego;
• osób kierowanych na szkolenie w celu uzyskania certyfikatu operatora kontroli bezpieczeństwa;
• osób mających uprawnienia administratora lub nieograniczony dostęp bez nadzoru do krytycznych systemów technologii informacyjno-komunikacyjnych i danych wykorzystywanych do celów ochrony lotnictwa cywilnego przez:

1. zarządzających lotniskami,
2. przewoźników lotniczych,
3. zarejestrowanych agentów,
4. Polską Agencję Żeglugi Powietrznej,
5. zarejestrowanych dostawców zaopatrzenia pokładowego;

11) kontrolerów ruchu lotniczego.

Kto przeprowadza rozszerzone sprawdzenie przeszłości

Rozszerzone sprawdzenie przeszłości przeprowadza:

1) zarządzający lotniskiem – wobec:

1. osób prowadzących kontrolę bezpieczeństwa, kontrolę dostępu lub stosujących inne środki kontroli w zakresie ochrony w strefie zastrzeżonej lotniska oraz osób mających dostęp bez eskorty do strefy zastrzeżonej lotniska, kierowników do spraw ochrony portu lotniczego oraz osób mających uprawnienia administratora lub nieograniczony dostęp bez nadzoru do krytycznych systemów technologii informacyjno-komunikacyjnych i danych wykorzystywanych do celów ochrony lotnictwa cywilnego przez zarządzających lotniskami,
2. osób bezpośrednio nadzorujących osoby prowadzące kontrolę bezpieczeństwa, kontrolę dostępu lub stosujące inne środki kontroli w zakresie ochrony w strefie zastrzeżonej lotniska oraz osoby mające dostęp bez eskorty do strefy zastrzeżonej lotniska,
3. osób kierowanych na szkolenie w celu uzyskania certyfikatu operatora kontroli bezpieczeństwa, które są rekrutowane do pracy lub zatrudnione w służbie ochrony lotniska;

2) przewoźnik lotniczy – wobec:

posiadaczy karty identyfikacyjnej członka załogi i posiadaczy CMC, kierowników do spraw ochrony polskiego przewoźnika lotniczego oraz osób mających uprawnienia administratora lub nieograniczony dostęp bez nadzoru do krytycznych systemów technologii informacyjno-komunikacyjnych i danych wykorzystywanych do celów ochrony lotnictwa cywilnego przez przewoźników lotniczych;

3) Polska Agencja Żeglugi Powietrznej – wobec:

kierowników do spraw ochrony Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, osób mających uprawnienia administratora lub nieograniczony dostęp bez nadzoru do krytycznych systemów technologii informacyjno-komunikacyjnych i danych wykorzystywanych do celów ochrony lotnictwa cywilnego przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej oraz kontrolerów ruchu lotniczego;

4) Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego  – wobec:

instruktorów szkolenia w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego, krajowych i wewnętrznych audytorów kontroli jakości w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego oraz posiadaczy certyfikatu inspektora lotnictwa cywilnego wydanego przez Prezesa Urzędu a także osób pełniących funkcję unijnego podmiotu zatwierdzającego;

5) podmiot kierujący na szkolenie – wobec osób kierowanych na szkolenie w celu uzyskania certyfikatu operatora kontroli bezpieczeństwa, innych niż rekrutowane do pracy lub zatrudnione w służbie ochrony lotniska;

6) podmiot, na rzecz którego są wykonywane środki kontroli w zakresie ochrony – wobec:

1. osób prowadzących kontrolę bezpieczeństwa, kontrolę dostępu lub stosujących inne środki kontroli w zakresie ochrony na rzecz zarejestrowanego agenta lub zarejestrowanego dostawcy zaopatrzenia pokładowego,
2. bezpośrednio nadzorujących osoby prowadzące kontrolę bezpieczeństwa, kontrolę dostępu lub stosujące inne środki kontroli w zakresie ochrony na rzecz zarejestrowanego agenta lub zarejestrowanego dostawcy zaopatrzenia pokładowego
3. kierowników do spraw ochrony zarejestrowanego agenta, zarejestrowanego dostawcy zaopatrzenia pokładowego, znanego nadawcy,
4. osób mających uprawnienia administratora lub nieograniczony dostęp bez nadzoru do krytycznych systemów technologii informacyjno-komunikacyjnych i danych wykorzystywanych do celów ochrony lotnictwa cywilnego przez zarejestrowanych agentów oraz zarejestrowanych dostawców zaopatrzenia pokładowego;

7) zarządzający lotniskiem innym niż port lotniczy – wobec kierowników do spraw ochrony lotniska innego niż port lotniczy.

Warto zauważyć, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami unijnymi i krajowymi rozszerzone sprawdzenie przeszłości obejmuje:

1. ustalenie tożsamości osoby podlegającej sprawdzeniu na podstawie dokumentu potwierdzającego tożsamość
2. uzyskanie od osoby podlegającej sprawdzeniu informacji z rejestrów karnych we wszystkich obcych państwach pobytu z ostatnich 5 lat
3. uzyskanie od osoby podlegającej sprawdzeniu informacji o zatrudnieniu, kształceniu i wszystkich przerwach w zatrudnieniu i kształceniu z ostatnich 5 lat
4. uzyskanie informacji o istnieniu negatywnych przesłanek albo o ich braku.

Rozszerzone sprawdzenie przeszłości przeprowadza się raz na 12 miesięcy, z wyjątkiem informacji o istnieniu negatywnych przesłanek albo o ich braku, udzielanych w trybie i na zasadach określonych w ustawie Prawo lotnicze. Dla przypomnienia, standardowe sprawdzenie przeszłości przeprowadza się raz na 3 lata.

Poddając analizie konsekwencje wprowadzenia rozszerzonego sprawdzenia przeszłości, należy szczególnie podkreślić fakt, iż negatywny wynik rozszerzonego sprawdzenia przeszłości uniemożliwia wykonywanie zadań, w związku z którymi sprawdzenie było przeprowadzone.